Marc Cruysberghs is een geboren Gelenaar, die aan Sint-Lucas in Hasselt de opleiding in de monumentale schilderkunst volgde. Een dertigtal jaren al geeft hij les aan de academie van zijn stad, in het schilderatelier en in de kunstgeschiedenis.
Dikwijls vertrekt hij van een groot, onderliggend beeld, waarop hij aan de slag gaat met een collage van kleinere beelden die los lijken te staan, zowel onderling als tegenover de achtergrond. De composities ontstaan “vanzelf” tijdens het werken, min of meer onbewust. Toch kan er herkenbaarheid zijn in de relaties. We kunnen echo’s opvangen van de Lacooöngroep. En zien we daar niet Elvis Presley in gesprek met zijn heftige fans, tegen de achtergrond van een industrieel, architecturaal landschap dat aan het Derde Rijk doet denken? De werken krijgen geen titels en de verantwoordelijkheid voor het leggen van verbanden of het vinden van betekenissen ligt volledig bij de toeschouwer.
Marc haalt ook citaten en verwijzingen uit het verleden of uit andere culturen naar boven. Het surrealisme (Magritte?) staat grijnzend achter een hoekje, er worden beeldhouwwerken geïmporteerd uit Afrika en Indonesië. Zo ontstaan, in nieuwe verbanden, vervreemdende toestanden.
Realistische figuratie glijdt voortdurend weg naar abstractie. Dingen worden ideeën.
Aan de basis ligt het creëren en het combineren van interessante vormen, gevuld met personages. Die vormen de bouwstenen van het geheel. Als grote vlekken liggen ze op een onderliggend tafereel, gaan een dialoog aan met die basis en met elkaar. Marc werkt sterk grafisch en vlakmatig. Hij ventileert vele invloeden, zeker ook van het Vlaams expressionisme (Permeke). Expressie is belangrijk, maar die wordt weloverwogen onderdrukt in grote terughoudendheid. Waar de schildering vanop afstand misschien “afgelikt” overkomt, blijkt die toch eerder ruw te zijn opgezet. Opvallend is de confrontatie van geometrie en organische vormen, van strakheid en koelheid tegenover een voelbare warmte.
Marc gaat afgemeten om met zijn kleurverf. Een tafereel dat uit grijstinten lijkt te bestaan geeft toch wat blauwigheid prijs. Vlakken zijn soms overdekt met een gelijkmatig uitgestreken glacis, andere delen zijn volop met echte verf vormgegeven.
Het is duidelijk dat Marc Cruysberghs houdt van schilderen. Hij geniet van het werk van voorgangers en tijdgenoten, ook van de eigen schilderact en daar bovenop van het eindeloos praten over en uitleggen van wat er in de kunst geweest is en wat er nog komt. De toeschouwers en de toehoorders worden uitgenodigd om zijn verhaal te interpreteren, te becommentariëren en te waarderen.
Wim Van Gorp
